Srebrenika’da yaşanan soykırımın üzerinden 23 sene geçti. Bu sene de, toplu mezarlara defnedilmiş bulunanlar arasından kimliği tespit edilenler Potoçari’deki anıt mezara naklediliyorlar. Bu amansız soykırıma maruz kalan kardeşlerimize bir kez daha Allah Te‘âlâ’dan rahmet diliyoruz.
Bosna Savaşı sırasında Bosna Hersek’in Srebrenika kasabasında 11 – 22 Temmuz 1995 tarihleri arasında 8 bin 373 genç ve yetişkin Müslüman erkek, Sırp güçler tarafından canice katledildi. Yüzlerce kadına tecavüz edildi, bir gün içerisinde 20 binin üzerinde Boşnak Srebrenika’dan zorla çıkarıldı.
Dağılan Yugoslavya’yı meydana getiren cumhuriyetlerden biri olan Bosna, 1992 Şubat’ında yapılan bir referandumun ardından bağımsızlığını ilan etmiş, ancak bu kararı tanımayan Sırplar, Saraybosna’yı kuşatma altına alarak üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı’nı başlatmışlardı.
Birleşmiş Milletler, 1993 yılında Srebrenika’yı Boşnaklar için ‘güvenli bölge’ ilan etmişti. Ancak Sırpların iki yıl süren kuşatması sonrası Temmuz 1995’te Srebrenika düştü. Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk kasabanın hemen dışındaki Potoçari’de bulunan Hollandalı askerlerin denetimindeki Birleşmiş Milletler barış gücü karargahına sığındı. Hollanda ordusu, karagaha sığınanlara burada güvende olacaklarını bildirdi. Ancak Hollandalı askerler, Sırp güçlerin kampı kuşatması üzerine korkarak binlerce Boşnağı Sırplara teslim etti.
Katliam, Zulüm ve Toplu Mezarlar
Sırp askerler, karargaha sığınanlar arasından ayırdıkları 300 erkeği kamyonlarla götürüp öldürdü. Bosna’nın diğer kesimlerine götürülen kadın ve çocuklara zulmedildi. Kasabada 8 binden fazla Müslüman vahşice şehit edildi.
Srebrenika’da katledilenlerin bir kısmı halen Bosna Hersek’in doğusundaki toplu mezarlarda yatıyor. Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, 2016’da Sırp politikacı Radovan Karaciç’i Srebrenika’da yaşananlardan sorumlu tuttu ve 40 yıl hapis cezası verdi. Dönemin Sırbistan devlet başkanı Slobodan Miloseviç de Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanırken 2006’da hayatını kaybetmişti.
Katliam öncesinde Birleşmiş Milletler tarafından güvenli bölge ilan edilen kasabada, civardaki çatışmalardan kaçan çok sayıda sivil de bulunuyordu. Srebrenika’da yaşananlar, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’daki en büyük katliam olarak nitelendiriliyor. Birleşmiş Milletler’in yargı organı Uluslararası Adalet Divanı, kasabada yaşananları 2007’de “soykırım” olarak nitelendirmiş ancak sorumlusunun Sırbistan olmadığına dair bir karar vermişti. Rusya da 2015’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunulan ve katliamı “soykırım” olarak ifade eden bir karar tasarısını veto etmişti.
Srebrenika’da katliam emrini veren ve ‘Bosna Kasabı’ olarak tanınan Sırp general Ratko Mladiç ise yaklaşık 16 yıl saklandıktan sonra 2011’de Sırbistan’da yakalandı. Hollanda’nın Lahey kentindeki Uluslararası Ceza Mahkemesi savcıları, 2012’de Mladiç’in ömür boyu hapse mahkum edilmesini talep etti.
Amansız Bir İnsanlık Suçu ve Büyük Bir Soykırım
Yargılama sonucunda 22 Kasım 2017’de Mladiç’e soykırım, insanlığa karşı suç ve savaş kanunlarını ihlalden müebbet hapis cezası verildi. Mahkeme, ‘Bosna Kasabı’nın Srebrenika’daki Boşnak Müslüman nüfusu yok etmeyi amaçladığını duyurdu. Katliamda suçlu bulunan Hollanda hükümeti de, kamyonlarla götürülerek öldürülen 300 erkeğin yakınlarına tazminat ödemeye mahkum edildi.
Katliamın ardından 23 yıl geçse de acılar hala taze. Her yıl binlerce şehit yakını, Potoçari’deki anıt mezarlığa gelerek gözyaşı döküyor, dua ediyor. Burada mezarı bulunan kurbanların sayısı 6 bin 575. Öldürülen diğer Boşnakların nerede gömülü oldukları ise bilinmiyor.